Ürün Adı: Sodyum Benzoat – Benzoik Asidin Sodyum Tuzu
Fiziksel Görünümü: Beyaz Toz
E Kodu: E211
Formülasyon C6H5CO2Na
Fonksiyonu, Özellikleri ve Kullanım Alanları:
Sodyum benzoat, Benzoik asidin sodyum bikarbonat,sodyum karbonat veya sodyum hidroksit ile notralizasyonu sonucu elde edilen bir kimyasal tuzdur. Bu tuz tabii olarak bulunmaz.
Benzoik asit ise pek çok bitki ve hayvanda tabii olarak bulunur. Bu kaynaklardan üretilir. Beyaz ve katı olarak bulunur. 120 0C de erir.Suda erime oranı düşüktür.Alkol vs. gibi sıvılarda erime oranı daha yüksetir. Ticari benzoik asit, 200 0C cıvarında,kobalt ve mangan tuzlarının katalist olarak bulunduğu sıvı fazda oksijen ile toluonun reaksiyonu sonucunda elde edilir. Benzenin konsantre edilmiş sülfirik asid veya CO 2 ile , yine katalistlerin bulunduğu bir ortamda oksidasyonu sonucunda da elde edilebilir. Üretilen benzoik asidin %90 ı sanayide, % 10 u ise gıda, ilaç ve kozmetiklerde kullanılan sodyum benzoat üretiminde kullanılır. Sodyum benzoatın erime sıcaklığı 300 0C cıvarındadır. Suda erime oranı, benzoik asitten 200 defa daha fazladır.
Benzoik asidin ve sodyum benzoatın zehirleme etkisi çok azdır. Ancak alerjik ve asmatik reaksiyonları tetikleyebilir. Cilt ve gözde tahriş yapabilir.
Sodyum benzoat, gıda, ilaç ve kozmetik ürünlerinde koruyucu olarak kullanılır. Bazı ürünlerde ise tat verici madde olarak kullanılır. Ürünlerde kullanılma oranı en fazla %0.1 olmalıdır. Meşrubatlarda, soslarda, turşularda, konservelerde, diş macununda. İlaç ve diğer kozmetiklerde kullanılır.
Özellikleri:
Suda çözünür, alkolde az çözünür. Ticari olarak beyaz toz veya pulcuklar halinde bulunmakta olup, sıvılara toz olarak karıştırılmakta ve çabuk çözünmektedir. Suda çözünürlüğü 25 derecede 100 ml de 50 g, alkolde ise 100 ml de 1,3 g’dır. Serbest asit formu ise 100 ml suda 0,34 g çözünmektedir.
Kullanım alanları:
Asitli gıdalardaki mikroorganizma gelişimini engellemek için kullanılır. Meyve suları, gazoz, turşu gibi gıdalarda olduğu gibi ilaç sanayinde de antimikrobiyal madde olarak kullanılır.
Kullanım özellikleri:
Gıda maddesinin pH’ı 4,5-5,0 arasında ise antimikrobiyal etki göstermektedir.
Mikroorganizmalar üzerindeki etkisi, hücre duvarını ve hücredeki bazı enzimleri inaktive etmesiyle olmaktadır.
Sadece asit gıdalarda etki göstermekte olup düşük asitli (pH’ı 5 den büyük) gıdalarda koruyucu etkisini kaybetmektedir.
Ph 2,5 ile 4,0 değerleri arasında meyve suları, karbonatlı içecekler, % 15’den az alkol içeren alkollü içecekler, düşük şekerli reçel, jöle, marmelat, çikolata hariç diğer şekerlemeler, baharatlar, sıvı çorbalar ve et suları, margarinler, tuzlanmış, kurutulmuş balık, salatalık turşusu, salamura lahanalar gibi asit gıdalarda 150-5.000 mg / kg düzeyinde kullanılmaktadır. pH değeri 5 üzerine çıktığı zaman ise aktivitesini kaybeder.
Öncelikle antimikotik ajan olarak kullanılmakta olup, çoğu maya ve küf , % 0,05-0,1 dissosiye olmamış benzoik asit konsantrasyonunda inhibe olmaktadır.
Gıda zehirlenmesi yapan ve spor oluşturan bakteriler ise %0,01-0,02 dissosiye olmamış asit konsantrasyonunda inhibe edilmektedir.
Sodyum benzoatın genel olarak en çok maya ve bakterilere karşı aktif, küflere karşı daha az aktif olduğu belirtilmektedir.
Ph 2,3 ile 2,4 arasında % 0,02-0,03’ lük sodyum benzoat çözeltilerinin pek çok fermantasyon organizmasının gelişmesini engelledikleri ve pH sı 3,5 ile 4 arasında olan meyve sularında % 0,06-0,10’luk konsantrasyonunun yeterli olduğu belirtilmiştir.
Sodyum benzoatın değişik gıdalarda genel kullanım oranı % 0,05-0,1 arasında değişmektedir. Fakat konsantrasyonu genelde % 0,1’i aşmaması ile sınırlıdır çünkü zehirlidir.
Ayrıca medikasyonlarda, fermentasyon karşıtı katkılar ve ilaçlar için tabletleme yağlayıcısında kullanılır. Endüstriyel uygulamaları; bir korozyon önleyici olarak, poliolefin çekirdekleme ajanları olarak, bir boya ara maddesi olarak ve bir katalizör olarak kullanılmaktadır.
